Η ακαταμάχητη γοητεία του θάρρους
Σήμερα, καθώς πάλευα να βάλω τα πόδια μου σε μια σειρά ενώ η σπαστικότητα είχε χτυπήσει κόκκινο για να κάνω μια άσκηση, έμεινα να κοιτάζω σε ύπτια θέση το είδωλό μου στο τζάμι. Ήμουν ξαπλωμένη σε ένα στρωματάκι γυμναστικής, φορούσα τα αθλητικά μου και η όψη που έβλεπα ήταν η πλαϊνή. Μια όψη, που ανεξάρτητα με τον σωματότυπο είναι συνήθως κολακευτική. Ξαπλωμένη λοιπόν σε αυτή τη θέση, θυμήθηκα πριν από αρκετά χρόνια, οτι το μόνιμο «παράπονο» που είχαμε με τις φιλενάδες μου από τους άντρες που βγαίναμε ή γνωρίζαμε τότε, ήταν οτι οι περισσότεροι μας ήθελαν μόνο για το κορμί μας. Και όχι δεν είμαστε κορμάρες, κουκλάρες ή δίμετρες. Είμαστε κανονικοί άνθρωποι. Σχεδόν. Νομίζω καταλαβαίνετε τι θέλω να πω.
Πόση ειρωνία κρύβει η ζωή καμιά φορά; Πόσες φορές έχετε έρθει αντιμέτωποι με το «πρόσεχε τι εύχεσαι»; Πόσο με τίποτα δεν είμαστε ευχαριστημένες; Κάποτε παρακαλάγαμε να εκτιμήσει κάποιος την προσωπικότητά μας αντί τα ωραία πόδια ή τα υπόλοιπα. Να γίνει μια αναφορά σε αυτά τα ρημάδια τα ψυχικά μας χαρίσματα, χωρίς να είναι ανέκδοτο. Γιατί είναι τόσο δύσκολο δηλαδή να υπάρχει μια ισορροπία; Τώρα λοιπόν, που συχνότερα ακούω για το ωραίο μου χαμόγελο, το λαμπερό μου βλέμμα και τα υπόλοιπα ψυχικά χαρίσματα – «έχεις καταπληκτική αίσθηση του χιούμορ» - μου λείπει η άλλη πλευρά. Η ρηχή.
Πόσες φορές στην μετά αναπηρία εποχή σας έχει τύχει να σας κοιτάξει κάποιος με γνήσια έκπληξη και να αναφωνήσει «Μα πόσο όμορφη είσαι» ή «Μα είσαι μια χαρά» ή το καταπληκτικό «Μα τι ωραίο είναι αυτό που φοράς». Ναι, βγαίνουν και για εμάς ωραία ρούχα ή παπούτσια. Για να είμαι δίκαιη βέβαια, αυτό ισχύει περισσότερο στις νέες γνωριμίες και λιγότερο σε αυτούς που μας γνωρίζουν προ αναπηρίας. Οι άνθρωποι που «μας έχουν ακουστά» και μας γνωρίζουν μετά, είναι συνήθως πιο αποκαλυπτικοί στις αντιδράσεις τους. Λες και επειδή κουτσαθήκαμε (συμπληρώστε ό,τι σας ταιριάζει), το αναμενόμενο είναι να είμαστε άσχημοι, κακοβαλμένοι, λίγο κακόμοιροι και ζαρωμένοι ή να έχουμε χάσει την γοητεία και τη λάμψη μας. Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν οτι είμαστε ασθενείς. Όχι άσχημοι. Δεν πάνε μαζί αυτά.
Η αλήθεια είναι οτι το θέμα των γνωριμιών-ραντεβού-σχέσεων είναι πολύ δύσκολο από μόνο του σήμερα. Χωρίς την δυσκολία μιας χρόνιας πάθησης. Σε σχετική συζήτηση με φίλο που με γνωρίζει από πολύ πριν την διάγνωση και την κινητική δυσχέρεια, μου είχε πει ειλικρινέστατα οτι αν με γνώριζε τώρα κάπου έξω ενόσω ήμουν καθιστή θα με έβρισκε ενδιαφέρουσα γνωριμία αλλά θα αναθεωρούσε γρήγορα την στιγμή που θα σηκωνόμουν όρθια να περπατήσω. Έχω ακούσει αλλά και διαβάσει, πολλές τρομακτικές ιστορίες συντρόφων που εγκαταλείπουν τον άνθρωπό τους επειδή είχε την κακοτυχία να ασθενήσει ή να πάθει κάποιο ατύχημα. Ή κάποιων άλλων που βγαίνουν πρώτο ραντεβού και στην ανακοίνωση της χρόνιας πάθησης ή την διαπίστωση της κινητικής δυσκολίας, ο άλλος αποχωρεί, άλλοτε τρέχοντας και άλλοτε με ελαφρά πηδηματάκια. Και ενώ εν μέρει συμφωνώ με το συνηθισμένο σχόλιο «δεν πειράζει, σώθηκες, εσύ να είσαι καλά», αυτή η εγκατάλειψη έχει κάτι πολύ σκληρό για αυτόν που την υπόκειται. Και ας είναι αυτός ο ίδιος που την προκαλεί κιόλας καμιά φορά.
Αν προσπαθήσουμε όμως να το δούμε αντικειμενικά, ίσως να κατανοήσουμε οτι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να είχε αυτή η νέα μας γνωριμία την ίδια κατάληξη, ανεξάρτητα από την αναπηρία. Φανερή ή όχι. Ίσως η αναπηρία να λειτουργεί ως καταλύτης και να μας γλιτώνει και χρόνο και ενέργεια.
«Υπάρχουν τρια στάδια για την επανένταξή σου: υπάρχει η μάθηση, η κατανόηση και η αποδοχή». Τζώρτζ Όργλουελ, 1984
Μου πήρε λοιπόν 9 χρόνια, αμέτρητες ήττες και αρκετές ώρες ψυχοθεραπείας για να καταλάβω οτι το κλειδί για την επανάκτηση της αυτοπεποίθησης και της λάμψης μου, ήταν ακριβώς η παραπάνω φράση. Με έμφαση στην τελευταία λέξη. Αποδοχή.
Αν εγώ, δεν αγαπώ αυτό το κορμί - που πράγματι προσπαθεί να με καταστρέψει - αν εγώ δεν συμπεριφερθώ με σεβασμό και τρυφερότητα σε αυτό που είμαι, πώς περιμένω να καταλάβω και να αποδεχθώ την οποιαδήποτε έκφραση τρυφερότητας ή έλξης από κάποιον άλλο; Αν εγώ, δεν χαϊδέψω αυτό το πόδι που δε νιώθει, για να δω πώς αισθάνομαι, πώς περιμένω να το κάνει κάποιος άλλος και να το νιώσω; Πώς θα ξέρω πώς είναι;
Είναι πράγματι μια πολύ δύσκολη άσκηση. Είναι σενάριο «νύχτες με τον εχθρό μου». Το ίδιο μας το σώμα μας προδίδει και βρίσκεται σε έναν ανελέητο εμφύλιο. Όμως, η στιγμή της αποδοχής της σημερινής μας πραγματικότητας είναι μια στιγμή λύτρωσης και το σημείο επανεκκίνησης. Το σημείο 0. Που όλα ξεκινούν από την αρχή. Είναι μια μορφή αναγέννησης.
Το ανθρώπινο σώμα, αυτή η τέλεια μηχανή, σε συνεργασία με τον εγκέφαλό μας αλλά και την ψυχή μας, είναι ικανό για τρομερά επιτεύγματα. Βρίσκει πάντα τρόπους να κάνει το αδύνατο δυνατό. Με θάρρος. Και αυτό ακριβώς το γνώρισμα, το θάρρος (και λίγο χιούμορ), είναι που κάνει έναν άνθρωπο ακαταμάχητο. Το θάρρος, έχει την δύναμη να κάνει όλες τις υπόλοιπες αδυναμίες μας τόσο θαμπές, μικρές κι ασήμαντες που τελικά γίνονται αόρατες.
Είναι επιτακτική ανάγκη, όσο δύσκολο και αν ακούγεται, να αποδεχθούμε αυτό το απεχθές – εκ πρώτης όψεως - «προξενιό», που σημαίνει το ταίριασμα και τη σύναψη μιας αρμονικής σχέσης μεταξύ του εαυτού μας «πριν» και «μετά». Πολλοί άνθρωποι δεν το έχουν καταφέρει χωρίς να έχουν να παντρέψουν κάποιο πριν και μετά. Όσο δύσκολο και αν φαντάζει άλλο τόσο είναι απαραίτητο και, ας μου επιτραπεί η λέξη, σωτήριο. Αυτά που έχει αφαιρέσει η οποιαδήποτε κινητική αναπηρία από εμάς, τα έχει αφαιρέσει από το κινητικό μας πρότυπο. Τίποτα από την λάμψη, την προσωπικότητά μας και την μαγεία που κρύβουμε μέσα μας.
Οι άνθρωποι που μας επέλεξαν, και θα μας επιλέξουν στο μέλλον δεν κοιτούν μόνο το πόσο γρήγορα τρέχουμε ή τις δεξιότητές μας στο χορό. Αν περπατάμε ή τσουλάμε ή κουτσαίνουμε με πατερίτσες. Παραμένουμε όμορφοι, αληθινοί, δεν ντρεπόμαστε να δείξουμε την αδυναμία μας και να ζητήσουμε βοήθεια αλλά και να προσφέρουμε βοήθεια, γιατί είμαστε στην προνομιακή θέση να γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι αυτή η πράξη. Είμαστε θαρραλέοι και περήφανοι για αυτό που είμαστε. Που παρά τις αντιξοότητες και τις δυσκολίες, έχουμε το θάρρος (αλλά και το θράσος καμιά φορά), να χαμογελάμε και να ζούμε. Να δημιουργούμε και να έχουμε αξιώσεις και απαιτήσεις επειδή έχουμε αξία και δίνουμε αξία στους γύρω μας. Και το θάρρος, είναι ένα από τα ελκυστικότερα στοιχεία σε έναν άνθρωπο.
